Biblioteka Kolekcji – Lektury Romantyczne
Podczas trwania Przeglądu Kolekcji Sztuki realizujemy spotkania z literaturą: cykl rozmów „Biblioteka Kolekcji – Lektury Romantyczne”. Czym dla współczesnego człowieka są lektury romantyczne i jakie wartości przekazują?
Rozmowy zostaną opublikowane na stronach internetowych Polskiego Radia Lublin oraz kanale YouTube Fundacja Sztuki Kreatywna Przestrzeń.
Cyprian Kamil Norwid,
[Autoportret rzymski],
rysunek, Rzym 1847;
źródło: Jagiellońska Biblioteka
Cyfrowa [domena publiczna]
„Myśleć Norwidem”
Dr Eliza Kącka o Norwidzie
„Norwid nie chciał być wieszczem. Inaczej projektował powołanie poety. Inaczej czuł i wypracował sobie własny idiom poetyckiej mowy. Wiedział, że tą decyzją skazuje się na osobność. Ale jego osobność niesłusznie utożsamia się z samotnością. Nie jest samotny, kto pragnie zrozumieć. Pojąć epokę i społeczeństwo, do którego należy. Jak streścić to zadanie? Poeta to ten, który widzi głębiej i dalej. Ponieważ widzi głębiej, jest po trosze sędzią. Ponieważ widzi dalej, jest organizatorem wyobraźni narodowej. Jego działanie jest dyskretne i niedoraźne. Pisał dla późnych wnuków, którymi my jesteśmy. Zamiast prowadzić, wybrał los kogoś, kto się najgłębiej w kulturze polskiej zastanawia. I sam żąda dla siebie zastanowienia. Testuje każde kolejne pokolenie, czy jest do tego zdolne. (…) Jego myśl jednostkowa, osobna, domaga się konfrontacji. (…)
Czytamy go, czasem go śpiewamy. Myślmy Norwidem”.
Rozmowę z prof. dr. hab. Józefem Franciszkiem Fertem o Cyprianie Kamilu Norwidzie poprowadzi Ewa Hadrian
Prof. dr hab. Józef Franciszek Fert – historyk literatury, edytor, poeta.
Urodzony w 1945 w Korytnicy nad Nidą. W 1969 uzyskał magisterium z polonistyki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1970-1990 pracował w I Liceum Ogólnokształcącym we Włodawie jako nauczyciel języka polskiego. W tym czasie uczestniczył także w seminarium doktorskim prof. Stefana Sawickiego na KUL. W pracy badawczej zajął się głównie twórczością Cypriana Kamila Norwida. Prace na ten temat publikował m.in. w „Zeszytach Naukowych KUL”, „Pamiętniku Literackim”, „Studiach Norwidiana”, „Roczniku Humanistycznym”. W 1978 doktoryzował się na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie na podstawie rozprawy pt. Dyskurs Norwida z czytelnikiem (promotor prof. Maria Grzędzielska). W 1983 objął funkcję sekretarza redakcji nowo powstałego pisma Towarzystwa Naukowego KUL „Studia Norwidiana”; funkcję tę pełnił do 2003 roku. W roku 1985 został członkiem redakcji Dzieł wszystkich Cypriana Kamila Norwida. W tymże roku podjął pracę naukowo-dydaktyczną na KUL (nieetatowo). W 1989 roku przeniósł się do Lublina, pracował początkowo w Międzywydziałowym Zakładzie Badań nad Twórczością Cypriana Norwida, a następnie na polonistyce i teologii KUL. W 1993 roku habilitował się na KUL na podstawie rozprawy pt. Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida. Wyjeżdżał na stypendia naukowe do Paryża i Rzymu, gdzie prowadził badania nad literaturą okresu romantyzmu. W latach 1994-1996 pracował jako adiunkt w Katedrze Literatury Współczesnej, a w latach 1995-1999 kierował Sekcją (później Instytutem) Filologii Polskiej KUL. W latach 1995-2005 był redaktorem naczelnym „Roczników Humanistycznych KUL”. W 1996-2015 kierował Katedrą Tekstologii i Edytorstwa KUL. W latach 1998-2001 pełnił obowiązki prodziekana Wydziału Nauk Humanistycznych oraz wchodził w skład Senatu Akademickiego KUL. W roku 2002 objął funkcję kierownika Zakładu Badań nad Twórczością Cypriana Norwida. Od 2003 roku był zastępcą redaktora naczelnego czasopisma „Studia Norwidiana”. Wszedł do zespołów redakcyjnych serii wydawniczych Studia Norwidiana – Biblioteka, U Źródła oraz Pism zebranych J. Czechowicza. W latach 2004-2012 pełnił obowiązki prorektora do spraw dydaktyki i wychowania KUL. W 2005 roku otrzymał tytuł naukowy profesora, a w 2006 stanowisko profesora zwyczajnego KUL. W roku 2007 został wiceprezesem, a w 2014 –prezesem Fundacji Norwidowskiej, mającej na celu wspieranie i rozwój działalności naukowej, popularnonaukowej i wydawniczej, dotyczącej twórczości Cypriana Norwida. Od 2008 redagował serię wydawniczą Archiwum Edytorskie. W 2015 przeszedł na emeryturę, ale nie zaprzestał dalszych badań nad twórczością Cypriana Kamila Norwida.
Prof. dr hab. Józef Franciszek Fert – oprócz licznych publikacji naukowych – jest poetą, autorem cenionych (przez krytyków i czytelników) tomów wierszy.
Obszerny biogram, twórczość i opracowania CZYTAJ
Fotografia litografii Karola Auera
z 1856 r. portretującej Adama Mickiewicza [wyk. po 1877], polona.pl [domena publiczna]
„Mickiewicz współczesny”
Drogi Marianie – przez wiele lat czytaliśmy poezje Mickiewicza, usiłując wypatrzyć znaczenia, emocje, przeżycia, których nie dostrzegali inni badacze i czytelnicy. Ten wysiłek sprawiał radość, ale też prowadził do bardzo pokrętnych objaśnień. Teraz, na starość, wracam do najbardziej prostej lektury, wspartej codziennością języka i jego kształtem wpisanym w elementarne teksty, religijne, opisowe, notatki z doświadczeń codzienności […]. I moje przesłanie dla Ciebie jest w gruncie rzeczy namową, zachętą do rezygnacji z dalekich wątków interpretacyjnych, filozoficznych, na rzecz wcielenia właśnie codzienności kulturowej, zawodowej, obecnej w tekstach Poety od czasów filomackich po ostatnie lata życia i twórczości.
Prof. Danuta Zamącińska-Paluchowska do prof. Mariana Maciejewskiego
*
Czesław Miłosz
Druga przestrzeń
Mnie zawsze podobał się Mickiewicz, ale nie wiedziałem dlaczego.
Aż zrozumiałem, że pisał szyfrem i że taka jest zasada poezji,
dystans między tym, co się wie i tym, co się wyjawia. (…)
Obciążenie
Ten Mickiewicz, po co nim się zajmować, jeżeli i tak jest wygodny.
Zmieniony w rekwizyt patriotyzmu dla pouczenia młodzieży. (…)
*
Prof. Małgorzata Łukaszuk-Piekara, magistrantka i doktorantka prof. Danuty Zamącińskiej- Paluchowskiej i wychowanka prof. Mariana Maciejewskiego, jest ważną przedstawicielką „szkoły lubelskiej”. Terminem tym określa się w polskim (i nie tylko) środowisku naukowym badania i badaczy epoki romantyzmu w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. „Lubelska szkoła” badań nad literaturą, zainicjowana przez prof. Czesława Zgorzelskiego, traktująca romantyzm (wedle opinii prof. Agnieszki Czajkowskiej) jako powinność, przyczyniła się znacząco do zrozumienia tak ważnego zjawiska w historii literatury, jakim jest twórczość liryczna Mickiewicza, a w dokonaniach naukowych prof. Małgorzaty Łukaszuk-Piekary wykazała stałą „obecność Mickiewicza” w tekstach poetów współczesnych XX i XXI wieku. To dostrzeganie i analizowanie „obecności” romantycznego wieszcza w poezji współczesnej jest jednym z najważniejszych osiągnięć „szkoły lubelskiej”.
Rozmowę z prof. dr. hab. Małgorzatą Łukaszuk-Piekarą o Adamie Mickiewiczu poprowadzi Ewa Hadrian
Prof. dr hab. Małgorzata Łukaszuk-Piekara, historyk literatury, krytyk literacki. Pracownik naukowy Katedry Literatury Oświecenia i Romantyzmu w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, inicjatorka i kierownik Katedry Krytyki Literackiej KUL, koordynator specjalizacji Krytyka Literacka i Artystyczna, obecnie pracownik Katedry Literatury Oświecenia, Romantyzmu i Krytyki Artystycznej KUL.
Autorka publikacji książkowych o polskich poetach XIX-XXI w.: „…I w kołysankę już przemieniony płacz…” Obiit natus est… w poezji Aleksandra Wata (Londyn 1989), „Niby ja”. O poezji Białoszewskiego (Lublin 1997), „Wizje splątane z historiami”. Autobiografia liryczna poety (Lublin 2000), Doświadczenie i hermeneutyka. Prace o polskiej poezji nienowoczesnej (Lublin-Warszawa 2015); członkini zespołu redakcyjnego pism (m.in. „Colloquia Litteraria”), serii wydawniczych (m.in. Problemy Romantyzmu), autorka licznych artykuły naukowych, a także m.in. haseł leksykonowych; referatów na sesjach, konferencjach i sympozjach naukowych (krajowych i międzynarodowych); redaktorka i współredaktorka publikacji naukowych. Szkice historycznoliterackie, krytyczne i eseistyczne publikowała w recenzowanych tomach i pismach (m.in. „Roczniki Humanistyczne” KUL, „Zeszyty Naukowe” KUL, „Teksty Drugie”, „Tygodnik Literacki”, „Akcent”, „Kresy”, „Pamiętnik Literacki”, „Colloquia Litteraria”, „Fraza”, „Ekspresje” [Londyn]).
Główne nurty zainteresowań badaczki koncentrują się wokół polskiej poezji XX-XXI wieku i jej związków z tradycją romantyczną; metodologii badań literackich (zwłaszcza krytyki hermeneutycznej); poetyki historycznej (genologia, konwencje); aksjologii badań literackich; sztuki interpretacji dzieła literackiego; personalizmu w badaniach literatury; krytyki literackiej – główne nurty i perspektywy; najnowszych zjawisk kulturowych; lubelskiej szkoły literaturoznawczej; literatury dokumentu osobistego.
Władysław Barwicki, Juliusz Słowacki,
[w:] Gwiazdy myśli polskiej. 36 portretów rysowanych przez Wł. Barwickiego, Z. 2, [Teka],
Lublin, nakład i własność Litografii
A. Jarzyńskiego, 1917
źródło: polona.pl [domena publiczna]
Józef Surzyński, Bogu Rodzica [muzyka], pieśń do słów wiersza Juliusz Słowackiego Hymn [Bogarodzica! Dziewico!]
Poznań, K. T. Barwicki, 1929
źródło: polona.pl [domena publiczna]
„Muzyczny Słowacki”
„Juliusz Słowacki funkcjonuje w literaturze przedmiotu jako poeta «muzyczny», «najsubtelniejszy muzyk w poezji». Od czasu, kiedy Zygmunt Krasiński stwierdził, iż autor Balladyny «nie malarzem, lecz muzykiem się urodził», napisano kilkadziesiąt rozpraw historycznoliterackich oraz muzykologicznych, w których powraca kwestia oddziaływania muzyki na poetykę Słowackiego. Zagadnienie to stanowi wręcz jeden z trwalszych wątków badawczych i obejmuje cztery nadrzędne zakresy problemowe. Według badaczy należą do nich:
– motywy słowne z kręgu sztuki muzycznej («muzyka w wierszu» pozostająca w warstwie tematycznej utworu literackiego, interesująca chociażby Ignacego Matuszewskiego, Józefa Reissa, Stefanię Skwarczyńską, czy–
w mniejszym stopniu – Juliusza Kleinera i Andrzeja Boleskiego);
– zagadnienia prozodii, eufonii, rytmiki i metryki («śpiewność», «rytmiczność» i «melodyjność» poezji dostrzegana przez rzeszę autorów przede wszystkim w młodzieńczej twórczości Słowackiego, wirtuozowsko analizowana przez Czesława Zgorzelskiego także w odniesieniu do późnej liryki);
– bliższe lub dalsze analogie strukturalne dzieł literackich do form muzycznych (wokalnych oraz instrumentalnych, czego najbardziej charakterystycznym przykładem jest słynna, wykoncypowana przez Juliusza Tennera z dużą dozą dezynwoltury «fuga» w monologu Grabca z I aktu Balladyny);
– domniemane powinowactwa biografii i twórczości Słowackiego z życiem i dziełem różnych kompozytorów, szczególnie Fryderyka Chopina (rozprawy eksploatujące ten wątek mogłyby się złożyć na dość pokaźną antologię tekstów rzeszy autorów – od Cypriana Norwida i jego Czarnych kwiatów począwszy, po studia Marii
Cieśli-Korytowskiej zawarte w tomie Romantyczne przechadzki pograniczem), ale także innych – chociażby Ryszarda Wagnera. Czasami nawet namysł nad typem wyobraźni lirycznej Juliusza Słowackiego przybiera postać pytania o to, czy ten «muzykiem bardziej czy malarzem był»? W tym kontekście moje zainteresowanie muzyczną recepcją dzieła poety pojawia się niejako samoczynnie, jako naturalna konsekwencja rozważań snutych wokół «muzycznego» Słowackiego. Wszak jego wiersze «są ciągłą melodią, (…) śpiewać je raczej przy muzyce, jak deklamować należy».
Z czyją muzyką możemy je zatem śpiewać? Które wiersze zostały zaopatrzone przez kompozytorów w melodię? Odpowiedź na tak postawione kwestie nastręcza na ogół, jak się okazuje, spore trudności”.
Agata Seweryn, „Muzyczny” Słowacki i muzyka pisana do dzieł Słowackiego,
„Colloquia Litteraria” [Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego], 2006 nr 1
Rozmowę z dr hab. Agatą Seweryn, prof. KUL o Juliuszu Słowackim poprowadzi Ewa Hadrian
Dr hab. Agata Seweryn, prof. KUL – filolog, muzykolog, logopeda, nauczyciel retoryki, pracownik naukowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Katedrze Literatury Oświecenia, Romantyzmu i Krytyki Artystycznej (magisterium – filologia polska: „Najsubtelniejszy muzyk w poezji”? Juliusz Słowacki a muzyka, 2000 [nagroda Rektora KUL], prowadzący – prof. dr hab. Danuta Paluchowska; magisterium – muzykologia: Związki muzyki i poezji w twórczości Słowackiego, 2002, prowadzący – prof. dr hab. S. Dąbek; praca doktorska: Poezja „…nutami niesiona”. O muzycznej recepcji twórczości Juliusza Słowackiego [II nagroda w 11. edycji Konkursu im. Konrada i Marty Górskich; Toruń 2009], promotor – prof. dr hab. D. Paluchowska, recenzenci: prof. dr hab. M. Piotrowska; prof. dr hab. A. Timofiejew; stopień doktora habilitowanego w zakresie literaturoznawstwa – książka Światłocienie i dysonanse. O Norwidzie i tradycji literackiej, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, recenzenci: prof. dr hab. Grażyna Halkiewicz-Sojak, prof. dr hab. Zdzisław Łapiński, prof. dr hab. Krzysztof Trybuś).
Członkini Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (Oddział Lubelski), Polskiego Towarzystwa Retorycznego, Stowarzyszenia De Musica, Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu, jury w Olimpiadzie Literatury
i Języka Polskiego przy Instytucie Badań Literackich PAN, redaktor językowy czasopisma „Res Facta Nova. Teksty
o muzyce współczesnej”.
Autorka licznych publikacji naukowych – artykułów i książek, m.in. „Najsubtelniejszy muzyk w poezji”? Juliusz Słowacki a muzyka (2006), Poezja nutami niesiona. O muzycznej recepcji twórczości Juliusza Słowackiego (2008), Światłocienie i dysonanse. O Norwidzie i tradycji literackiej (2013), Pomiędzy światami. Studia z literatury oświecenia
i romantyzmu (2017). Współautorka (wespół z d. hab. Dariuszem Sewerynem) tomu wspomnień poświęconych prof. Danucie Paluchowskiej-Zamącińskiej połączonych z wyborem jej prac literaturoznawczych – Poznawać (więc kochać!). O Danucie Paluchowskiej (2010).
Zainteresowania naukowe dr. hab. Agaty Seweryn, prof. KUL, oscylują wokół literatury oświecenia i romantyzmu, komparatystyki interdyscyplinarnej, są to szczególnie relacje pomiędzy literaturą a muzyką (libretta operowe, „muzyczność” literatury oraz sposób funkcjonowania dzieł literackich w partyturach muzycznych) oraz oddziaływanie tradycji ikonograficznej na literaturę; jest to ponadto hermeneutyka literacko-muzyczna; recepcja twórczości poetów polskiego oświecenia i romantyzmu, „długie trwanie” epok minionych (zwłaszcza baroku)
w kulturze oświecenia i romantyzmu, tradycja retoryczna w literaturze.
Medalion autorstwa Cypriana Kamila Norwida z wizerunkiem Zygmunta Krasińskiego
[fot. reprodukcyjna, przed 1944 r.], polona.pl [domena publiczna]
„Pożytki z edytorstwa – Krasiński w nowej odsłonie”
„Powrót (kolejny) do romantyzmu
Rok 2022 został ogłoszony przez Sejm RP Rokiem Romantyzmu Polskiego, co skłoniło wielu badaczy do zorganizowania konferencji naukowych poświęconych temu okresowi tudzież podjęcia inspirujących przedsięwzięć
o charakterze kulturalno-oświatowym. To wzmożone zainteresowanie literaturą pierwszej połowy XIX wieku przełożyło się również na ciekawe inicjatywy wydawnicze. Dysponujemy dzisiaj w większości przypadków poprawnie przygotowanymi (z punktu widzenia współczesnego edytorstwa naukowego) edycjami najważniejszych dzieł romantyków, a to przekłada się z kolei na zintensyfikowanie refleksji badawczej nad romantyzmem. Refleksji – dodajmy – niekiedy spychanej na margines, często ograniczanej tylko do twórczości czterech naszych wieszczów narodowych bądź obarczonej licznymi kontekstami pozaliterackimi, głównie politycznymi.
Mimo zainicjowanego obchodami dwusetnej rocznicy wydania debiutanckiego tomiku Poezji Adama Mickiewicza powrotu do romantyzmu, namysł badawczy nad literaturą tego czasu i jej twórcami domaga się dopełnień, które dyktuje przyrost wiedzy. Także – a może przede wszystkim – w warstwie ściśle edytorskiej, zdominowanej przecież w istocie wydaniami dzieł Mickiewicza, Słowackiego i Norwida, rzadziej Krasińskiego. Czy nie jest bowiem tak, (…) że nadal «poruszamy się utartym szlakiem», wciąż tkwimy w «zaklętym kręgu czterech wielkości romantyzmu polskiego» i «nie wytyczamy nowych ścieżek»? W rezultacie na polskim rynku wydawniczym brakuje zbiorowych edycji dzieł innych romantyków, zwłaszcza autorów krajowych, których twórczość niesłusznie bywa traktowana jako mniej interesująca, wtórna, li tylko naśladowcza, po wielokroć powtarzająca motywy znane
z najważniejszych dzieł romantyzmu emigracyjnego. A to skutkuje tym, (…) że obraz literatury romantyzmu polskiego jest zakłócony i niekompletny, niejako wypaczony i zachwiany pewną dysproporcją oraz zbyt wąskim horyzontem badawczym. Trudno nie zgodzić się z tymi ważnymi rozpoznaniami”.
dr Agnieszka Markuszewska
– fragment artykułu wstępnego
„Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie” 2003, t. 24, nr 2:
„Edycje romantyków – interpretacje romantyzmu”
Rozmowę z dr Agnieszką Markuszewską o Zygmuncie Krasińskim poprowadzi Ewa Hadrian
Dr Agnieszka Markuszewska – doktor nauk humanistycznych adiunkt w Katedrze Edytorstwa i Literatury Polskiej Instytut Literaturoznawstwa Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2008 roku obroniła pracę magisterską pt. „W poszukiwaniu tożsamości. Listy Elizy z Branickich Krasińskiej z lat 1835–1876
w kontekście narratywistyki”. Rozprawę doktorską poświęciła młodzieńczej korespondencji Zygmunta Krasińskiego
i Henryka Reeve’a (obrona w 2016 roku).
Autorka książki Poetyckie światy romantyków. O młodzieńczej korespondencji Zygmunta Krasińskiego i Henryka Reeve’a (2017) oraz kilkunastu artykułów poświęconych dziewiętnastowiecznej epistolografii i problematyce
tekstologiczno-edytorskiej drukowanych w czasopismach naukowych (m.in. „Studia Romanica Posnaniensia”, „Pamiętnik Literacki”, „Wiek XIX”) i monografiach zbiorowych.
Stypendystka Société Historique et Littéraire Polonaise (Stypendium im. Stanisława Lama, 2016), Fundacji Lanckorońskich (2021) oraz Wydziału Filologicznego UMK (2017, 2018, „grant dla młodych naukowców”). Kierownik dwóch ogólnopolskich konferencji naukowych „Intymistyka a edytorstwo” (2018) i „Hrabia Zygmunt i okolice” (2017). Prowadzi zajęcia w UMK w Toruniu w ramach specjalności edytorsko-wydawniczej i krytyki artystycznej oraz na studiach podyplomowych w zakresie redakcyjno-wydawniczym. Od 2021 roku pełni funkcję opiekuna naukowego Studenckiego Koła Edytorskiego „Wyjustowani”. Jest współzałożycielką i redaktor naczelną ogólnopolskiego czasopisma naukowego „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”. Współpracuje z Wydawnictwem Naukowym UMK, zajmuje się redakcją książek (ponad 400 zredagowanych książek naukowych
i popularnonaukowych).
Swoje zainteresowania badawcze przedstawia następująco: Polska i europejska literatura dziewiętnastowieczna, Romantyczna proza poetycka, Intymistyka i nowoczesne sposoby badania epistolografii (XIX wiek), Geografia literacka, Związki literatury i malarstwa, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Historia edytorstwa naukowego, historia książki i typografii, Estetyka współczesnej publikacji.
Dr Agnieszka Markuszewska w ramach nowej edycji dzieł Zygmunta Krasińskiego Dzieła zebrane. Nowe wydanie. t. 1-8, pod redakcją Mirosława Strzyżewskiego (Toruń 2017) opracowała tomy: Małe formy narracyjne (t. 4, wstęp i redakcja naukowa Dorota Kulczycka, Agnieszka Markuszewska, współpraca edytorska Barbara Linsztet, Marcin Lutomierski, Michał Sokulski), Proza poetycka (t. 6, vol. 1-3, opracowanie edytorskie Agnieszka Markuszewska, tłumaczenie z języka francuskiego Joanna Pietrzak-Thébault), Aparat krytyczny (t. 8, redakcja naukowa M. Strzyżewski i Agnieszka Markuszewska) oraz Listy literackie (suplement, wybór i opracowanie edytorskie A. Markuszewska).
W grancie ministerialnym „Dzieła zebrane Zygmunta Krasińskiego. Nowe wydanie krytyczne” (nr 11H 11 008580, NPRH, za lata 2012-2016) dr Agnieszka Markuszewska pełniła funkcję sekretarza.
Więcej informacji: https://edytorstwoumk.com/agnieszka-markuszewska/
Cyprian Kamil Norwid,
[Autoportret rzymski],
rysunek, Rzym 1847;
źródło: Jagiellońska Biblioteka
Cyfrowa [domena publiczna]
„Myśleć Norwidem”
„Norwid nie chciał być wieszczem. Inaczej projektował powołanie poety. Inaczej czuł i wypracował sobie własny idiom poetyckiej mowy. Wiedział, że tą decyzją skazuje się na osobność. Ale jego osobność niesłusznie utożsamia się z samotnością. Nie jest samotny, kto pragnie zrozumieć. Pojąć epokę i społeczeństwo, do którego należy. Jak streścić to zadanie? Poeta to ten, który widzi głębiej i dalej. Ponieważ widzi głębiej, jest po trosze sędzią. Ponieważ widzi dalej, jest organizatorem wyobraźni narodowej. Jego działanie jest dyskretne i niedoraźne. Pisał dla późnych wnuków, którymi my jesteśmy. Zamiast prowadzić, wybrał los kogoś, kto się najgłębiej w kulturze polskiej zastanawia. I sam żąda dla siebie zastanowienia. Testuje każde kolejne pokolenie, czy jest do tego zdolne. (…) Jego myśl jednostkowa, osobna, domaga się konfrontacji. (…)
Czytamy go, czasem go śpiewamy. Myślmy Norwidem”.
dr Eliza Kącka o Norwidzie
Rozmowę z dr. Elizą Kącką o Cyprianie Kamilu Norwidzie poprowadzi Ewa Hadrian
Dr Eliza Kącka – adiuntka w Zakładzie Współczesnej Kultury Literackiej i Artystycznej Instytutu Kultury Europejskiej Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie i w Instytucie Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzowała się pracą pt. Lektura jako spotkanie. Stanisława Brzozowskiego czytania Cypriana Norwida, Giambattisty Vica i Johna Henry’ego Newmana (Warszawa 2014). W kręgu swoich zainteresowań naukowych lokuje krytykę literacką od XIX do XXI wieku, literaturę modernizmu, filozofię oraz inne nauki społeczne schyłku XIX i początków XX wieku. Jest autorką książek naukowych: Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida (Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012), Lektura jako spotkanie. Brzozowski, tekst, metoda (Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2017), a także książek prozatorskich: Elizje (Wydawnictwo Lokator, Kraków 2017), Po drugiej stronie siebie (Wydawnictwo Lokator, Kraków 2019), Strefa zgniotu (Wydawnictwo Lokator, Kraków 2022) oraz Idiomy. Eseje (Kraków-Budapeszt, Syrakuzy-Wydawnictwo Austeria, 2023). Współredaktorka antologii, m.in. Poeci i poetki przekraczają granice (FA-art, 2011), redaktorka wyborów poezji, m.in. Cypriana Norwida “Klucze od Echa” -Osobność-Wiersze, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2018). Sekretarz Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, członkini kapituły Nagrody Literackiej GDYNIA.